: 04 listopada 2007, 20:54
Problemy z odżywianiem w terapii sterydowej ma każdy, ze względu na przyrost wagi i inne niekorzystne objawy.
Temat powraca, więc żeby nie odsyłać Was na forum tocznia, gdzie mają wszystko ładnie opisane, pozwoliłem sobie ich zacytować:
"Osobiście jestem zwolennikiem diety zrównoważonej, zbilansowanej bez żadnych radykalnych posunięć (no może poza ograniczeniem słodyczy, ale nawet to mi nie wychodzi... )
Zatem o zaleceniach dietetycznych:
Dieta ogólna
Tłuszcze
Tłuszcze nasycone – zaleca się ograniczenie tłuszczy tego typu (ogólnie produktów pochodzenia zwierzęcego) należy np. usuwać widoczny tłuszcz z mięsa, wybierać produkty o niskiej zawartości tłuszczu i unikać produktów przetworzonych takich jak: ciastka, herbatniki, placki, chipsy, pizza – raczej tylko jako przyjemności okazjonalne.
Tłuszcze nienasycone np. olej słonecznikowy, są lepsze od tłuszczy nasyconych lecz nie powinny być spożywane w nadmiarze, szczególnie przy chorobach zapalnych. Trzeba pamiętać że tłuszcze wielonienasycone mogą przekształcić cię w nasycone w wysokich temperaturach, dlatego niewskazane jest nadmierne spożywanie potraw smażonych, frytek mimo iż smażone były na tłuszczach nienasyconych.
Niektóre tłuszcze nienasycone są korzystne dla pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi, gdyż mogą obniżać odpowiedź układu odpornościowego. Oprócz możliwości suplementacji kwasów tłuszczowych w kapsułkach, można odpowiednio spożywać: tłuste ryby, szczególnie te o brązowym lub różowym mięsie – pstrąg, makrela, tuńczyk.
Białko
Chociaż sądzi się, że zbyt duże dawki białka mogą być niekorzystne to jednak nie ma żadnego dowodu na to, że konieczna jest dieta wegetariańska. Pewna ilość białka jest niezbędna dla dostarczenia odpowiedniej dawki substancji odżywczych, minerałów i witamin. Można spożywać chude mięso, które jest źródłem żelaza i cynku oraz witaminy B12. W przypadku rezygnacji z czerwonego mięsa trzeba pamiętać o uzupełnieniu diety we wspomniane składniki. Produkty bogate w białko to mięso, ryby, jajka, ser, orzechy, fasola, groch, soczewica
Witaminy
Są pewne przesłanki by sądzić, że witaminy mogą odgrywać pewną rolę w autoimmunizacji. Na przykład, dieta uboga w witaminę A wzmaga autoimmunizację, zaś wzbogacenie diety w witaminę E może przyspieszyć remisje choroby, chociaż badania te nie były w pełni udokumentowane.
Dieta i lekarstwa
Kortykosteroidy (prednisone, prednisolone) często zatrzymują absorpcję składników odżywczych albo przeszkadzają komórkom organizmu prawidłowo z nich korzystać. Poza tym następujące leki mogą wpływać na poziom mikroelementów i witamin:
Aspiryna – witamina A, B komplex
Moczopędne - witamina C, wapń, potas,
Prednisone (encorton) - witamina B6, D, C, cynk i potas
Indomethacin – witamina B1 i C
Skutki uboczne steroidów:
- zwiększony apetyt
- wzrost wagi
- utrata masy mięśniowej: zmniejszona synteza, straty białka z mięśni
- upośledzenie funkcji zarządzania glukozą
- wzrost odkładanej tkanki tłuszczowej
- zmniejszenie poziomu cynku we krwi
- retencja sodu
- straty potasu
- słaba absorpcja wapnia
- retencja płynów
- zwiększone zapotrzebowanie na witaminę B6 (pyridoxine), C i D
- podrażnienie żołądka
- możliwość wystąpienia cukrzycy, nadciśnienia, wrzodów żołądka, hypercholesterolemii (wysoki poziom cholesterolu), IV typ hyperlipoproteinemii.
Cele:
- przeciwdziałanie skutkom ubocznym steroidoterapii
- uzupełnienie ubytków potasu
- zmniejszenie stanów gorączkowych i uzupełnienie niedoborów składników odżywczych
Zalecenia:
1. Dieta wysokopotasowa. Wysokie zawartości potasu zawierają: wszystkie owoce, a szczególnie banany, jeżyny, kantalupa, melony, pomarańcze, śliwki, owoce suszone, ryż oraz warzywa: szparagi, brokuły, brukselka, pietruszka, dynia, szpinak, pomidory; mleko i produkty mleczne.
2. Dieta niskosodowa – ograniczyć stosowanie soli kuchennej, produktów słonch i zawierających sól
3. Dieta bogata w wapń, by zwiększyć jego absorpcję zaleca się spożywanie produktów bogatych w wapń wraz z produktami kwaśnymi lub witaminą C, zalecane produkty: mleko i produkty mleczne, brokuły, kapusta, szpinak, kiszona kapusta, soja, ryby.
4. Dieta o niskiej zawartości węglowodanów w celu kontrolowania wagi i uniknięcia retencji płynów
5. Produkty bogate w cynk: ostrygi, owoce morza, drób i jajka, mięso
6. Dieta bogata z żelazo, by zwiększyć jego absorpcję zaleca się spożywanie produktów bogatych w żelazo wraz z produktami kwaśnymi lub witaminą C. Produkty: wołowina, jagnięcina, wieprzowina, drób, jajka, ryby, suszone śliwki, morele, groch.
7. Dieta bogata w witaminę C: brokuły, pomarańcze, truskawki, kalafior, kapusta.
8. Dieta bogata w witaminę B6 (Pyridoxine): ziarna zbóż, awokado, szpinak, fasola, banany, ryby, drób, mięso, orzechy, ziemniaki.
9. W czasie gorączki dieta powinna być bogata w białko i wysokokaloryczna.
10. Zażywaj lekarstwa podczas jedzenia, zwiększa to możliwość absorpcji leku i zmniejsza działania podrażniające błonę śluzową żołądka i jelit.
11. Generalnie zaleca się dietę stosunkowo bogatą w białko, ubogą w tłuszcze nasycone.
12. Unikaj mięs konserwowych i fastfoodów, ostrożnie z grzybami i fasolą.
13. Pamiętaj o piciu ok. 2 litrów płynów na dobę, najlepiej wody lecz 4-5 filiżanek herbaty lub kawy nie stanowi zagrożenia, herbata zawiera antyutleniacze które mają korzystne działanie na organizm.
14. W razie zażywania antybiotyków lub innych silnych lekarstw pamiętać trzeba o odbudowie flory bakteryjnej przewodu pokarmowego – jogurty z naturalnymi kulturami bakterii lub odpowiednie kapsułki.
15. Niektóre osoby z zapaleniem stawów mogą źle reagować na kwasy owocowe np. z owoców cytrusowych.
16. Dieta bogata w witaminę D - istotna przy sterydoterapii, lecz w sarkoidozie nie jest wskazana - (wraz z wapniem zmniejsza ryzyko osteoporozy), głównie produkty pochodzenia zwierzęcego: jajka, masło, mleko, ryby, zboża, margaryna i chleb."
Dodane po 5 minutach:
I jeszcze jeden cytat:
W celu zmniejszenia niepożądanych objawów metabolicznych długotrwałej kortykoterapii należy przestrzegać małej kaloryczności posiłków, aby uniknąć przyrostu masy ciała (tkanki tłuszczowej), ograniczając spożycie sodu w celu zapobiegania nadciśnieniu i obrzękom, rozważyć konieczność stosowania potasu, podawać blokery receptorów H2 w celu uniknięcia wrzodu trawiennego - u pacjentów z tą chorobą w wywiadach należy wykluczyć z pożywienia proste węglowodany, by zmniejszyć ryzyko cukrzycy steroidowej.
Zapobieganie najcięższemu niewątpliwie powikłaniu kortykoterapii, tj. osteoporozie, jest najbardziej skomplikowane i niestety jego skuteczność nie jest udowodniona. Polega ono na stosowaniu estrogenów z progesteronem u kobiet w okresie postmenopauzalnym, testosteronu u mężczyzn w okresie zaniku czynności jąder, przestrzeganie odpowiedniej podaży wapnia (w ilości około 1200 mg Ca/24 h), rozważeniu stosowania witaminy D3 - nas raczej nie dotyczy! - (1000-15 000 j.m./24 h), szczególnie wówczas, gdy stężenie jej metabolitów we krwi, np. 1,25(OH)2D3, jest obniżone, stosowaniu kalcytoniny lub bifosfonianów w razie złamań kości lub kręgów kręgosłupa, do których doszło w czasie kortykoterapii.
Ze względu na szczególnie dużą liczbę zakażeń gruźliczych w Polsce należy przed kortykoterapią i w jej trakcie przeprowadzać badania Rtg klatki piersiowej, wykonywać odczyny tuberkulinowe i zasięgać opinii ftyzjatrów co do potrzeby stosowania osłonowego leków przeciwprątkowych. Bardzo istotnym problemem praktycznym jest to, czy pacjenci, którzy w przeszłości byli leczeni kortykosteroidami, powinni otrzymać "osłonowo" hydrokortyzon w szeroko pojętej sytuacji stresowej (operacja, urazy z utratą przytomności, ciężkie infekcje itp.)? Nie ma jednoznacznego rozwiązania tego problemu. Uważa się jednak, że osłona hydrokortyzonem (dożylne stosowanie leku po 100 mg co 6 h przez kilka dni działania stresu) jest konieczna u tych pacjentów, którzy w okresie ostatnich 9-12 miesięcy leczeni byli przez czas dłuższy niż 2 tygodnie dzienną dawką prednizonu 10 mg lub większą.
WSKAZÓWKI DLA CHORYCH LECZONYCH KORTYKOSTEROIDAMI
Każdy pacjent leczony długotrwale kortykosteroidami powinien mieć zawsze przy sobie pisemną informację o tym leczeniu (kartę leczenia kortykosteroidami, szpitalną kartę informacyjną lub jakikolwiek inny rodzaj informacji). Z informacji tej powinno wynikać, że w razie utraty przytomności pacjentowi należy wstrzyknąć dożylnie 200 mg hydrokortyzonu i umieścić go w szpitalu. Każdy leczony powinien wiedzieć, że w razie jakiejkolwiek choroby gorączkowej, wymiotów, biegunki bądź zabiegu chirurgicznego konieczna jest nie tylko kontynuacja kortykoterapii, ale z reguły dożylne stosowanie hormonu w dawce wyższej od dotychczasowo stosowanej. W przypadku jakichkolwiek nowych dolegliwości niezbędna jest konsultacja lekarska. Dotyczy to szczególnie dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Stwierdzenie niedokrwistości w trakcie kortykoterapii wskazuje najczęściej na krwawienie z przewodu pokarmowego wywołane przez kortykosteroidy.
Temat powraca, więc żeby nie odsyłać Was na forum tocznia, gdzie mają wszystko ładnie opisane, pozwoliłem sobie ich zacytować:
"Osobiście jestem zwolennikiem diety zrównoważonej, zbilansowanej bez żadnych radykalnych posunięć (no może poza ograniczeniem słodyczy, ale nawet to mi nie wychodzi... )
Zatem o zaleceniach dietetycznych:
Dieta ogólna
Tłuszcze
Tłuszcze nasycone – zaleca się ograniczenie tłuszczy tego typu (ogólnie produktów pochodzenia zwierzęcego) należy np. usuwać widoczny tłuszcz z mięsa, wybierać produkty o niskiej zawartości tłuszczu i unikać produktów przetworzonych takich jak: ciastka, herbatniki, placki, chipsy, pizza – raczej tylko jako przyjemności okazjonalne.
Tłuszcze nienasycone np. olej słonecznikowy, są lepsze od tłuszczy nasyconych lecz nie powinny być spożywane w nadmiarze, szczególnie przy chorobach zapalnych. Trzeba pamiętać że tłuszcze wielonienasycone mogą przekształcić cię w nasycone w wysokich temperaturach, dlatego niewskazane jest nadmierne spożywanie potraw smażonych, frytek mimo iż smażone były na tłuszczach nienasyconych.
Niektóre tłuszcze nienasycone są korzystne dla pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi, gdyż mogą obniżać odpowiedź układu odpornościowego. Oprócz możliwości suplementacji kwasów tłuszczowych w kapsułkach, można odpowiednio spożywać: tłuste ryby, szczególnie te o brązowym lub różowym mięsie – pstrąg, makrela, tuńczyk.
Białko
Chociaż sądzi się, że zbyt duże dawki białka mogą być niekorzystne to jednak nie ma żadnego dowodu na to, że konieczna jest dieta wegetariańska. Pewna ilość białka jest niezbędna dla dostarczenia odpowiedniej dawki substancji odżywczych, minerałów i witamin. Można spożywać chude mięso, które jest źródłem żelaza i cynku oraz witaminy B12. W przypadku rezygnacji z czerwonego mięsa trzeba pamiętać o uzupełnieniu diety we wspomniane składniki. Produkty bogate w białko to mięso, ryby, jajka, ser, orzechy, fasola, groch, soczewica
Witaminy
Są pewne przesłanki by sądzić, że witaminy mogą odgrywać pewną rolę w autoimmunizacji. Na przykład, dieta uboga w witaminę A wzmaga autoimmunizację, zaś wzbogacenie diety w witaminę E może przyspieszyć remisje choroby, chociaż badania te nie były w pełni udokumentowane.
Dieta i lekarstwa
Kortykosteroidy (prednisone, prednisolone) często zatrzymują absorpcję składników odżywczych albo przeszkadzają komórkom organizmu prawidłowo z nich korzystać. Poza tym następujące leki mogą wpływać na poziom mikroelementów i witamin:
Aspiryna – witamina A, B komplex
Moczopędne - witamina C, wapń, potas,
Prednisone (encorton) - witamina B6, D, C, cynk i potas
Indomethacin – witamina B1 i C
Skutki uboczne steroidów:
- zwiększony apetyt
- wzrost wagi
- utrata masy mięśniowej: zmniejszona synteza, straty białka z mięśni
- upośledzenie funkcji zarządzania glukozą
- wzrost odkładanej tkanki tłuszczowej
- zmniejszenie poziomu cynku we krwi
- retencja sodu
- straty potasu
- słaba absorpcja wapnia
- retencja płynów
- zwiększone zapotrzebowanie na witaminę B6 (pyridoxine), C i D
- podrażnienie żołądka
- możliwość wystąpienia cukrzycy, nadciśnienia, wrzodów żołądka, hypercholesterolemii (wysoki poziom cholesterolu), IV typ hyperlipoproteinemii.
Cele:
- przeciwdziałanie skutkom ubocznym steroidoterapii
- uzupełnienie ubytków potasu
- zmniejszenie stanów gorączkowych i uzupełnienie niedoborów składników odżywczych
Zalecenia:
1. Dieta wysokopotasowa. Wysokie zawartości potasu zawierają: wszystkie owoce, a szczególnie banany, jeżyny, kantalupa, melony, pomarańcze, śliwki, owoce suszone, ryż oraz warzywa: szparagi, brokuły, brukselka, pietruszka, dynia, szpinak, pomidory; mleko i produkty mleczne.
2. Dieta niskosodowa – ograniczyć stosowanie soli kuchennej, produktów słonch i zawierających sól
3. Dieta bogata w wapń, by zwiększyć jego absorpcję zaleca się spożywanie produktów bogatych w wapń wraz z produktami kwaśnymi lub witaminą C, zalecane produkty: mleko i produkty mleczne, brokuły, kapusta, szpinak, kiszona kapusta, soja, ryby.
4. Dieta o niskiej zawartości węglowodanów w celu kontrolowania wagi i uniknięcia retencji płynów
5. Produkty bogate w cynk: ostrygi, owoce morza, drób i jajka, mięso
6. Dieta bogata z żelazo, by zwiększyć jego absorpcję zaleca się spożywanie produktów bogatych w żelazo wraz z produktami kwaśnymi lub witaminą C. Produkty: wołowina, jagnięcina, wieprzowina, drób, jajka, ryby, suszone śliwki, morele, groch.
7. Dieta bogata w witaminę C: brokuły, pomarańcze, truskawki, kalafior, kapusta.
8. Dieta bogata w witaminę B6 (Pyridoxine): ziarna zbóż, awokado, szpinak, fasola, banany, ryby, drób, mięso, orzechy, ziemniaki.
9. W czasie gorączki dieta powinna być bogata w białko i wysokokaloryczna.
10. Zażywaj lekarstwa podczas jedzenia, zwiększa to możliwość absorpcji leku i zmniejsza działania podrażniające błonę śluzową żołądka i jelit.
11. Generalnie zaleca się dietę stosunkowo bogatą w białko, ubogą w tłuszcze nasycone.
12. Unikaj mięs konserwowych i fastfoodów, ostrożnie z grzybami i fasolą.
13. Pamiętaj o piciu ok. 2 litrów płynów na dobę, najlepiej wody lecz 4-5 filiżanek herbaty lub kawy nie stanowi zagrożenia, herbata zawiera antyutleniacze które mają korzystne działanie na organizm.
14. W razie zażywania antybiotyków lub innych silnych lekarstw pamiętać trzeba o odbudowie flory bakteryjnej przewodu pokarmowego – jogurty z naturalnymi kulturami bakterii lub odpowiednie kapsułki.
15. Niektóre osoby z zapaleniem stawów mogą źle reagować na kwasy owocowe np. z owoców cytrusowych.
16. Dieta bogata w witaminę D - istotna przy sterydoterapii, lecz w sarkoidozie nie jest wskazana - (wraz z wapniem zmniejsza ryzyko osteoporozy), głównie produkty pochodzenia zwierzęcego: jajka, masło, mleko, ryby, zboża, margaryna i chleb."
Dodane po 5 minutach:
I jeszcze jeden cytat:
W celu zmniejszenia niepożądanych objawów metabolicznych długotrwałej kortykoterapii należy przestrzegać małej kaloryczności posiłków, aby uniknąć przyrostu masy ciała (tkanki tłuszczowej), ograniczając spożycie sodu w celu zapobiegania nadciśnieniu i obrzękom, rozważyć konieczność stosowania potasu, podawać blokery receptorów H2 w celu uniknięcia wrzodu trawiennego - u pacjentów z tą chorobą w wywiadach należy wykluczyć z pożywienia proste węglowodany, by zmniejszyć ryzyko cukrzycy steroidowej.
Zapobieganie najcięższemu niewątpliwie powikłaniu kortykoterapii, tj. osteoporozie, jest najbardziej skomplikowane i niestety jego skuteczność nie jest udowodniona. Polega ono na stosowaniu estrogenów z progesteronem u kobiet w okresie postmenopauzalnym, testosteronu u mężczyzn w okresie zaniku czynności jąder, przestrzeganie odpowiedniej podaży wapnia (w ilości około 1200 mg Ca/24 h), rozważeniu stosowania witaminy D3 - nas raczej nie dotyczy! - (1000-15 000 j.m./24 h), szczególnie wówczas, gdy stężenie jej metabolitów we krwi, np. 1,25(OH)2D3, jest obniżone, stosowaniu kalcytoniny lub bifosfonianów w razie złamań kości lub kręgów kręgosłupa, do których doszło w czasie kortykoterapii.
Ze względu na szczególnie dużą liczbę zakażeń gruźliczych w Polsce należy przed kortykoterapią i w jej trakcie przeprowadzać badania Rtg klatki piersiowej, wykonywać odczyny tuberkulinowe i zasięgać opinii ftyzjatrów co do potrzeby stosowania osłonowego leków przeciwprątkowych. Bardzo istotnym problemem praktycznym jest to, czy pacjenci, którzy w przeszłości byli leczeni kortykosteroidami, powinni otrzymać "osłonowo" hydrokortyzon w szeroko pojętej sytuacji stresowej (operacja, urazy z utratą przytomności, ciężkie infekcje itp.)? Nie ma jednoznacznego rozwiązania tego problemu. Uważa się jednak, że osłona hydrokortyzonem (dożylne stosowanie leku po 100 mg co 6 h przez kilka dni działania stresu) jest konieczna u tych pacjentów, którzy w okresie ostatnich 9-12 miesięcy leczeni byli przez czas dłuższy niż 2 tygodnie dzienną dawką prednizonu 10 mg lub większą.
WSKAZÓWKI DLA CHORYCH LECZONYCH KORTYKOSTEROIDAMI
Każdy pacjent leczony długotrwale kortykosteroidami powinien mieć zawsze przy sobie pisemną informację o tym leczeniu (kartę leczenia kortykosteroidami, szpitalną kartę informacyjną lub jakikolwiek inny rodzaj informacji). Z informacji tej powinno wynikać, że w razie utraty przytomności pacjentowi należy wstrzyknąć dożylnie 200 mg hydrokortyzonu i umieścić go w szpitalu. Każdy leczony powinien wiedzieć, że w razie jakiejkolwiek choroby gorączkowej, wymiotów, biegunki bądź zabiegu chirurgicznego konieczna jest nie tylko kontynuacja kortykoterapii, ale z reguły dożylne stosowanie hormonu w dawce wyższej od dotychczasowo stosowanej. W przypadku jakichkolwiek nowych dolegliwości niezbędna jest konsultacja lekarska. Dotyczy to szczególnie dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Stwierdzenie niedokrwistości w trakcie kortykoterapii wskazuje najczęściej na krwawienie z przewodu pokarmowego wywołane przez kortykosteroidy.